Niezwykłą radość sprawił nam Autor, którego już dawno nie mieliśmy przyjemności gościć na naszych łamach. Zbigniew Drexler skreślił kilka uwag w kwestiach odnoszących się do - oczekujących na wejście w życie - nowych regulacji ustawy - Prawo o ruchu drogowym. Już jutro w trybie on-line spotkamy się w formule DYSKUSJI NA RATUSZOWEJ. Zadamy m.inn. pytanie: „Czy kierujący pojazdami zauważą pieszych?”. Redakcja
Zmiana ustawy dla ułamka sekundy
● Przestrzegając przepisów mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa pieszemu na przejściu dla pieszych należy mieć na uwadze istotę zawartych w nich obowiązków, których celem jest zapewnienie możliwie pełnej ochrony temu uczestnikowi ruchu. Piesi są niczym niechronionymi uczestnikami ruchu, a znajdują się wśród nich również dzieci i osoby niedołężne. Do tych osób należałoby odnosić się ze szczególną wyrozumiałością, zwłaszcza w złych warunkach atmosferycznych, gdy samo poruszanie się po drodze stwarza pieszemu trudności.
● Obowiązek ustąpienia pierwszeństwa pieszemu, aby był spełniony, oznacza jazdę z prędkością umożliwiającą zatrzymanie się przed przejściem. Dopiero, gdy kierujący ma świadomość tego, iż nie ma pieszego ani na przejściu, ani na chodniku w jego sąsiedztwie, co jest możliwe tylko w warunkach pełnej widoczności przejścia i jego otoczenia z odpowiedniej odległości, może jechać z prędkością odpowiednio większą. Jeżeli przejście jest zasłonięte, np. przez stojące nieprzepisowo samochody, należy zbliżać się do niego bardzo powoli, obserwując, czy zza przeszkody nie pojawia się pieszy, który może już znajdować się na przejściu lub do niego się zbliżać.
● Zamieszczone w art. 26 ust. 1 i 1a nowe normy zostały wprowadzone do ustawy jej nowelizacją z lutego 2021 r. i wejdą w życie z dniem 1 czerwca tegoż roku. Są one konsekwencją przyjęcia zasady, wyrażonej już w art. 13 ust. 1 i 1a, tej samej nowelizacji, według której w poruszaniu się pieszego wyróżniono dwa stany: stan "znajdowania się" pieszego na przejściu i stan "wchodzenia" na przejście. Jak już wyjaśniono w komentarzu do art. 13. ten drugi stan trwa zaledwie ułamek sekundy i jest w praktyce nie do ocenienia dla zbliżającego się do przejścia kierującego; kiedy się zaczyna i kiedy kończy "wchodzenie" pieszego na przejście? A motorniczy (ust. 1a w komentowanym artykule) jest zobowiązany do odróżnienia tych dwóch stanów podczas prowadzenia tramwaju. Warto tu zauważyć, że dopiero wnikliwe porównywanie obu omawianych ustępów, tj. 1 i 1a, pozwala zorientować się, że motorniczy ma obowiązek ustąpienia pierwszeństwa tylko pieszemu znajdującemu się na przejściu, ale już nie temu, który na nie wchodzi, jak to jest w sytuacji opisanej w przepisie.
● Znowelizowane przepisy poprzedniego ust. 1 charakteryzują się znaczną nieudolnością redakcyjną i budzą poważne zastrzeżenia merytoryczne. Dobre przepisy zamieniono na gorsze, bo nie były i nie są egzekwowane. Ustawodawca chyba zapomniał, że w zobowiązaniu zachowania się kierującego wobec pieszych wymienione są dwa, zdefiniowane w art. 2 pkt 22 1 23 określenia, to jest: szczególna ostrożność i ustąpienie pierwszeństwa. Są one dużo bardziej "wymagające" niż zawarte w obecnej redakcji. Przytoczenie ich poniżej pozwoli uzasadnić twierdzenie, że nowelizacja w tym zakresie niczego nie poprawiła a jedynie spowodowała mętlik w głowach kierujących. Jeżeli szczególna ostrożność wymaga od kierującego zwiększenia uwagi i dostosowania zachowania uczestnika ruchu do warunków i sytuacji zmieniających się na drodze, w stopniu umożliwiającym odpowiednio szybkie reagowanie, to mieści się tu i obowiązek bacznej obserwacji tego co dzieje się na przejściu i w jego pobliżu, i obowiązek dostosowania prędkości jazdy do sytuacji aktualnie zmieniających się na drodze, a więc wynikających z ruchu pojazdów i pieszych. Zmniejszenie prędkości nie zawsze jest konieczne, np. gdy pojazd już porusza się bardzo powoli, a zmniejszenie np. z 50 do 40 km/h jest formalnie zmniejszeniem – czym zwykle bronią się niezdyscyplinowani kierowcy - ale o wiele niewystarczającym. Ustalając tempo jazdy kierujący ma także obowiązek oceny warunków atmosferycznych, stanu jezdni i widoczności drogi.
Z kolei ustąpienie pierwszeństwa to powstrzymanie się od ruchu, jeżeli ruch mógłby zmusić (…) pieszego do zatrzymania się, zwolnienia lub przyspieszenia kroku. Norma ta stanowi jednoznacznie, że kierujący musi tak prowadzić pojazd, aby nie zmusić pieszego do zatrzymania się przed przejściem, bo wówczas w sposób oczywisty nie ustępuje mu pierwszeństwa, a to jest wymaganiem podstawowym. Taki stan jest łatwy do ocenienia, nie budzi wątpliwości a więc tym samym może być łatwo, bez "zbędnych dyskusji" z policjantem, egzekwowany.
● Kierujący, w opisanych tu sytuacjach, powinien postępować tak, jak przy zbliżaniu się do drogi z pierwszeństwem. Jeżeli nie widzi całego przejścia, zwłaszcza od strony prawej krawędzi jezdni, musi domniemywać, że w tym miejscu może znajdować się pieszy, którego musi przepuścić, a to oznacza jazdę z taką prędkością, aby móc bezpiecznie zatrzymać pojazd, gdy okaże się, że pieszy jest na przejściu, a nawet gdy się do niego zbliża. Dobrze by było, aby kierujący wyobraził sobie, że przy każdym przejściu dla pieszych oprócz znaku informującego o tym, znajduje się znak A-7 "ustąp pierwszeństwa". Przejście dla pieszych = droga z pierwszeństwem!
● Dyrektywę omawianego przepisu należy także rozpatrzyć w sytuacjach występujących często w ruchu miejskim, gdy w pobliżu przejścia znajdują się parkujące na jezdni samochody. Powodują one „odsunięcie” ruchu pojazdów zwykle o ok. 2,0 m od krawężnika i stworzenie na przejściu bezpiecznego miejsca, niejako wyłączonego z ruchu samochodowego. Jeżeli w tym miejscu pieszy zatrzymuje się, aby ocenić sytuację, to oczywiście trzeba go przepuścić.
Zbigniew Drexler
