Chciałbym zabrać głos w dyskusji nt. „PROFIL INSTRUKTORA NAUKI JAZDY” i przedstawić swoje spostrzeżenia. Na początku kilka uwag do wystąpienia Dyrektora Departamentu Transportu Drogowego Pana Bogdana Oleksiaka. Pan Dyrektor w swojej wypowiedzi przedstawił propozycje zmian w przepisach.
Dodatkowe lekcje wychowania komunikacyjnego. Jedną ze zmian ma być wprowadzenie obowiązkowego wychowania komunikacyjnego w szkole podstawowej. Uważam, że jest to dobry pomysł, niemniej jednak mam kilka wątpliwości, co do realizacji tego pomysłu.
Pierwsza wątpliwość, to brak odpowiednio przeszkolonej kadry nauczycielskiej w szkołach. Przez kilka lat uczestniczyłem w Wojewódzkich Turniejach BRD dla szkół podstawowych, gimnazjalnych (jak jeszcze istniały gimnazja) oraz szkół średnich jako sędzia oraz jako osoba przygotowująca testy wiedzy do tych turniejów. Zauważyłem, że niewiele szkół brało udział w tych turniejach. Powodem tego był fakt, że tylko te szkoły brały udział w Turniejach BRD, w których pracowali nauczyciele - pasjonaci, którzy niejednokrotnie poświęcając swój prywatny czas pracowali z dziećmi szerząc przepisy ruchu drogowego oraz zainteresowanie do motoryzacji. W związku z tym wprowadzając wychowanie komunikacyjne do szkół należałoby równolegle przygotować odpowiednio kadrę nauczycielską.
Tak, jak już wspomniałem wprowadzenie do szkół wychowania komunikacyjnego, to bardzo dobry i pożądany pomysł. Nadmienię, że osoby, które brały udział w tych turniejach nie miały najmniejszych problemów ze zdaniem zarówno teoretycznego, jak i praktycznego egzaminu na prawo jazdy. Osoby te na egzaminie również nie wykazywały najmniejszego stresu spowodowanego egzaminem. Podchodziły do egzaminu na luzie i jeździły na egzaminie pewnie i odpowiedzialnie.
Stres na egzaminie bierze się w dużej mierze (nie tylko) z braku wiary w siebie, a brak wiary w siebie bierze się między innymi z przekonania : „wiem, że czegoś nie wiem, że z czymś mogę sobie nie dać rady”. I tak nadmierny stres paraliżuje kursanta – kursant skupia się na tym, aby nie popełnić jakiegoś błędu i nie myśli o innych potencjalnych zagrożeniach na drodze.
Kurs rozszerzony/jazda z osobą towarzyszącą. Inną zmianą ma być wprowadzenie kursu rozszerzonego o jazdy z osobą towarzyszącą odpowiednio oznakowanym pojazdem. W tej kwestii mam kilka pytań:
- opiekun: Jakie musi spełniać wymagania osoba towarzysząca - opiekun? Jak długi staż w prowadzeniu pojazdów ma mieć opiekun? Czy ma mieć jakieś przeszkolenie, jak ma reagować w przypadku zagrożenia BRD?
- wyposażenie pojazdu: Jak ma być wyposażony pojazd? Czy będzie wymagany dodatkowy pedał hamulca? Dodatkowe lusterka? Jeżeli nie, to w jaki sposób ma reagować opiekun w razie zagrożenia (zdarza się, że kursanci w sytuacji zagrożenia zamiast hamować naciskają pedał gazu)?.
- odpowiedzialność: Kto będzie odpowiadał w razie kolizji lub wypadku? Kursant, czy opiekun, a może wspólnie?
- ubezpieczenie: Kwestia dodatkowego ubezpieczenia OC. W razie braku dodatkowego ubezpieczenia żaden ubezpieczyciel nie wypłaci odszkodowania. Takie ubezpieczenie z pewnością nie będzie tanie, przez to jazdy z osobą towarzyszącą w sumie mogą okazać się droższe niż dodatkowe jazdy w OSK.
- kompetencje opiekuna: Wątpliwość moją budzą kompetencje opiekuna. Czy nie zostaną zniweczone prawidłowe nawyki nad którymi pracujemy podczas szkolenia kursantów?
Zmiana wymagań dla osk. Kolejną bardzo istotną zmianą, jaką chce wprowadzić Ministerstwo, to zmiana wymagań dla ośrodków szkolenia kierowców.
- ujednolicenie osk: I tak rezygnacja z podziału ośrodków szkolenia na super OSK i zwykłe OSK, a co za tym idzie wprowadzenie wyższych wymagań dla wszystkich OSK.
- infrastruktura osk: Przywołane powyżej wyższe wymagania, to między innymi wprowadzenie wymogu, aby przedsiębiorca, który ubiega się o wpis do rejestru przedsiębiorców posiadał infrastrukturę odpowiednią do zakresu prowadzonego szkolenia użytkowaną wyłącznie na potrzeby tego przedsiębiorcy. Uzasadnienie Ministerstwa: - Analiza obecnie funkcjonującego systemu szkolenia potwierdza, że ośrodki szkolenia wynajmują wspólnie tę samą infrastrukturę. Np. place manewrowe, albo sale wykładowe. Co prowadzi czasami do braku możliwości realizacji szkoleń w tym samym czasie przez różne ośrodki szkolenia kierowców. Jeśli np. ten sam plac manewrowy jest wynajmowany przez trzy różne podmioty - To jasne jest, że w tym samym czasie nie mogą być szkolone równocześnie wszystkie osoby z tych ośrodków szkolenia. Taka sytuacja powoduje dyskomfort osób szkolonych i ma znaczący wpływ na obniżenie jakości szkolenia kandydatów na kierowców.
Jeżeli chodzi o lokal biurowy, to jest to zrozumiałe, aby lokal ten był wyłącznie na potrzeby jednego przedsiębiorcy – właściciela osk. Natomiast, jeżeli chodzi o salę wykładową i plac manewrowy, to to już nie jest tak bardzo zrozumiałe, żeby nie powiedzieć, że jest to niezrozumiałe i nielogiczne. Przykładowo przedsiębiorca - właściciel osk prowadzący szkolenia na prawo jazdy kat. B posiadający jeden samochód osobowy do szkoleń jest w stanie w ciągu miesiąca przeszkolić w podstawowym zakresie szkolenia 6 osób (6 osób x 30 godzin szkolenia praktycznego = 180 godzin praktycznych). Wiadomo, że na placu manewrowym na kat. B nie licząc zadania „ruszanie na wzniesieniu” są dwa zadania do wykonania. Pierwsze z nich to „przygotowanie do jazdy oraz sprawdzenie podstawowych elementów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo” - nie wymaga żadnej infrastruktury. Zatem pozostaje tylko jedno zadanie do wykonania wykorzystując infrastrukturę placu manewrowego tj. „ruszanie z miejsca i jazda pasem ruchu do przodu i do tyłu”. Kurs nauki jazdy nie polega na tym, aby cały czas szkolenia tj. 30 godzin praktycznych na osobę odbywał się tylko i wyłącznie na placu manewrowym jeżdżąc tam i z powrotem po pasie ruchu – tzw. „łuku”.
Czas spędzony na placu manewrowym zależy od dwóch czynników, takich jak zdolności kursanta do nauki oraz od instruktora, czy potrafi w prosty, logiczny i zrozumiały dla kursanta sposób nauczyć go wykonywania poszczególnych zadań. I tak instruktor mając na kursie - w ciągu miesiąca - 6 osób wykorzystuje plac manewrowy przez jeden, góra dwa dni robocze (2 dni robocze tj. 16 godzin / 6 osób => 2,5 godziny / osobę). Pozostały czas w miesiącu plac ten będzie niewykorzystywany. Nasuwa się pytanie: dlaczego nie będzie można udostępnić tego placu manewrowego innemu przedsiębiorcy-instruktorowi? Przez współdzielenie placu manewrowego przedsiębiorcy będą mogli obniżyć koszty utrzymania ośrodka szkolenia. Ponadto w większości miast nie ma za dużo możliwości znalezienia tylu placów manewrowych spełniających odpowiednie wymogi ile jest osk.
Wprowadzenie tego zapisów do przepisów będzie prowadziło do dyskryminacji małych podmiotów gospodarczych – małych osk. Wygląda to na lobbowanie dużych osk w celu wyeliminowania mniejszej konkurencji.
Przedstawione przez P. Dyrektora Oleksiaka argumenty, że trzy różne podmioty wynajmujące ten sam plac manewrowy, w tym samym czasie nie mogą szkolić wszystkich osób jednocześnie? Zgoda, ale przykładowo biorąc pod uwagę przedsiębiorcę, który ma trzy lub więcej pojazdów i plac manewrowy z wyznaczonym jednym pasem ruchu też nie będzie mógł w tym samym czasie jednocześnie prowadzić zajęć na tym samym placu manewrowym dla swoich kursantów. Przecież nie jest powiedziane, że wszyscy o jednej godzinie muszą wykonywać to samo zadanie. I w jednym i w drugim przypadku jest to kwestia dogania się i ułożenia odpowiedniego grafiku.
Nasuwa się jeszcze jeden przykład. A co w przypadku, gdy przedsiębiorca dysponuje jednym samochodem i placem manewrowym, na którym są lub można wyznaczyć kilka pasów ruchu? Też w takim przypadku nie będzie można udostępniać placu manewrowego innym podmiotom?
Tomasz Mielnik, egzaminator kandydatów na kierowców i kierowców