Pytanie
Dlaczego - we właśnie opublikowanym tekście jednolitym rozporządzenia o znakach drogowych - znak drogowy D-39 w jest STARY? Czy coś się zmieniło i wróciliśmy do dawnych prędkości? Jakie prędkości obowiązują?
Odpowiedź
Odpowiada Zbigniew Drexler, ekspert z zakresu prawa o ruchu drogowym, autor książek (na zdjęciu powyżej):
Pragnę na wstępie uspokoić Czytelnika, że w poruszonej kwestii nic się nie zmieniło. Ogłoszenie jednolitego tekstu aktu normatywnego, w tym przypadku rozporządzenia w sprawie znaków i sygnałów drogowych, nie jest tożsame z wydaniem nowego aktu. Aktem obowiązującym jest nadal rozporządzenie z dnia 31 lipca 2002 r. zaś nadanie mu formy „jednolitego tekstu” polega na wprowadzeniu doi aktu pierwotnego wszystkich zmian w nim dokonanych w okresie od wejścia w życie w 2002 r. do dnia wejścia w życie aktu jednolitego będącego załącznikiem do obwieszczenia Ministra Infrastruktury i Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, opublikowanego w Dzienniku Ustaw z dnia 8 marca 2019 r. pod poz. 454.
Ogłaszanie aktów jednolitych jest zabiegiem „technicznym” bardzo ułatwiającym posługiwanie się przepisami ulegającymi permanentnym zmianom, jak to ma miejsce w przypadku omawianego rozporządzenia, a jeszcze bardziej ustawy - Prawo o ruchu drogowym, będącej podstawą do jego wydania.
Przechodząc do konkretnego pytania dotyczącego znaku D-39 informującego o „dopuszczalnych prędkościach obowiązujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej” należy wyjaśnić, że prędkości te są ustalane (i niestety często zmieniane) artykułem 20 wymienionej ustawy, zaś na znaku D-39 są one jedynie odzwierciedlone. Do czasu ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia nie był zmieniany ani § 57 ust. 1 rozporządzenia określający znaczenie znaku D-39, ani wzór samego znaku. Dlatego też został on przytoczony w barwnym wykazie znaków drogowych, o którym pisze Czytelnik, w niezmienionym wyglądzie w stosunku do opublikowanego w Dzienniku Ustaw z 2002 r. nr 170, poz. 1393. Wówczas był on zgodny z ograniczeniami ustawowymi. Później nastąpiły zmiany.
Wiedzę na temat ograniczeń prędkości należy czerpać z art. 20 ustawy, natomiast wartości podane na znaku informacyjnym D-39 powinny być przez jednostki drogownictwa umieszczające je na drogach natychmiast aktualizowane w razie wprowadzania jakichkolwiek zmian na nich wymienionych. Należy przy tym zauważyć, że na znaku D-39, przeznaczonym przede wszystkim dla cudzoziemców wjeżdżających do Polski, podane są tylko ograniczenia podstawowe.
Na zakończenie przypomnienie jeszcze jednego przepisu, a mianowicie § 2 ust. 9 rozporządzenia: 9. Znaki i sygnały dotyczące organizacji ruchu oraz znaki określające prędkość, wymiary, masę i naciski osi pojazdu podane są przykładowo. Dotyczy to również tabliczek przedstawiających pojazdy, układ dróg na skrzyżowaniu i sytuacje na drodze.
Dla przykładu można tu również zwrócić uwagę na znak E-1a, na którym podane ograniczenie prędkości na zawsze musi być zgodne z podaną tam „pięćdziesiątką”. Uprzedzająco można też dodać, że w razie wprowadzenia - coraz częściej rozważanych zmian ograniczenia prędkości na autostradach oraz ustalenia jednolitej prędkości na obszarze zabudowanym w granicach 50 km/h w ciągu całej doby - nie będą one wymagały zmiany wzoru znaku D-39 w rozporządzeniu, a tylko znaków znajdujących się na drodze.
Oczywiście autorzy publikacji omawiających przepisy ruchu drogowego, czy to w formie papierowej, czy elektronicznej przytaczając znak D-39 podają wartości aktualnie obowiązujące, co jest w pełni zrozumiałe, choć nie jest to zgodne z wzorem zamieszczonym w Dzienniku Ustaw.
Źródło – ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (2018.1990). Fragment:
Art. 20.
1. Prędkość dopuszczalna pojazdu lub zespołu pojazdów na obszarze zabudowanym w godzinach 500-2300 wynosi 50 km/h, z zastrzeżeniem ust. 2.
1a. Prędkość dopuszczalna pojazdu lub zespołu pojazdów na obszarze zabudowanym w godzinach 2300-500 wynosi 60 km/h, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Prędkość dopuszczalna pojazdu lub zespołu pojazdów w strefie zamieszkania wynosi 20 km/h.
3. Prędkość dopuszczalna poza obszarem zabudowanym, z zastrzeżeniem ust. 4 i 5, wynosi w przypadku:
1) samochodu osobowego, motocykla lub samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t:
a) na autostradzie - 140 km/h,
b) na drodze ekspresowej dwujezdniowej - 120 km/h,
c) na drodze ekspresowej jednojezdniowej oraz na drodze dwujezdniowej co najmniej o dwóch pasach przeznaczonych dla każdego kierunku ruchu - 100 km/h,
d) na pozostałych drogach - 90 km/h;
2) zespołu pojazdów lub pojazdu niewymienionego w pkt 1:
a) na autostradzie, drodze ekspresowej lub drodze dwujezdniowej co najmniej o dwóch pasach przeznaczonych dla każdego kierunku ruchu - 80 km/h,
b) na pozostałych drogach - 70 km/h.
4. Dopuszczalna prędkość autobusu spełniającego dodatkowe warunki techniczne określone w przepisach, o których mowa w art. 66 ust. 5, na autostradzie i drodze ekspresowej wynosi 100 km/h.
5. (uchylony)
5a. Rada Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw energii może, w drodze rozporządzenia, w przypadkach, o których mowa w art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym (Dz. U. z 2018 r. poz. 1323), wprowadzić ograniczenia w dopuszczalnej prędkości pojazdów samochodowych.
6. Prędkość dopuszczalna niektórych pojazdów, z zastrzeżeniem ust. 2, wynosi:
1) ciągnika rolniczego (również z przyczepą) - 30 km/h;
2) pojazdu z urządzeniem wystającym do przodu więcej niż 1,5 m od siedzenia dla kierującego - 30 km/h na obszarze zabudowanym i 60 km/h poza obszarem zabudowanym;
3) motocykla (również z przyczepą), czterokołowca i motoroweru, którymi przewozi się dziecko w wieku do 7 lat - 40 km/h.