Najwyższa Izba Kontroli podejrzewa, że przepisy nakazujące nasadzanie nowych drzew w miejsce wyciętych (np. pod budowę dróg) są niekonstytucyjne i mogą przyczyniać się do śmiertelnych wypadków.
Nieprecyzyjne przepisy uzależniają usunięcie drzew z niebezpiecznych miejsc od zastąpienia ich nowymi, nasadzonymi często w pasie drogowym. W konsekwencji zamiast jednego wyciętego drzewa pojawia się kilka innych, świeżo nasadzonych w pobliżu drogi, które z czasem zaczynają zagrażać bezpieczeństwu kierowców. Dlatego Prezes NIK zdecydował się skierować wniosek do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności art. 83 ust. 3 ustawy o ochronie przyrody z art. 2, 5 oraz 31 ust. 3 Konstytucji RP.
Przywołany powyżej przepis ustawy o ochronie przyrody brzmi następująco:
Decyzja NIK ma być efektem ubiegłorocznej, kompleksowej kontroli związanej z bezpieczeństwem na polskich drogach. Jednym z wniosków zawartych w obszernym raporcie była konieczność zmiany zwyczaju związanego z usuwaniem drzew z pasa drogowego. Prawo pozwala je wyciąć pod warunkiem, że przynajmniej tyle samo zostanie posadzonych. Efektem są sytuacje, gdy w pasie drogowym po jednym wyciętym drzewie pojawiają się trzy młode (wskazywał na to m.in. Wojewoda Podlaski).
To pierwsze wystąpienie Najwyższej Izby Kontroli do Trybunału Konstytucyjnego od ponad 15 lat.
Obszary zabudowane to zazwyczaj wąski pas drogowy. Oznacza to, że po remontach/przebudowach dróg często bardzo blisko krawędzi jezdni pojawiają się nowe drzewa, a to z kolei przeszkadza w likwidacji tzw. twardego otoczenia drogi.
Rodzaj zdarzenia | Wypadki | Zabici | Ranni | ||||
2013 r. | 2014 r. | 2013 r. | 2014 r. | 2013 r. | 2014 r. | ||
Zderzenie się pojazdów w ruchu | 18 184 | 17 960 | 1 321 | 1 278 | 24 743 | 24 161 | |
Najechanie na | pieszego | 9 266 | 8 940 | 1 130 | 1 104 | 8 701 | 8 339 |
drzewo | 2 055 | 1 818 | 473 | 421 | 2 615 | 2 265 | |
słup, inny obiekt drogowy | 1 057 | 942 | 119 | 97 | 1 332 | 1 222 | |
unieruchomiony pojazd | 394 | 365 | 20 | 32 | 506 | 469 | |
dziurę, wybój, garb | 76 | 52 | 1 | - | 79 | 55 | |
zwierzę | 179 | 193 | 12 | 8 | 221 | 246 | |
Wywrócenie się pojazdu | 2 728 | 2 660 | 199 | 176 | 3 420 | 3 290 | |
Wypadek z pasażerem | 581 | 633 | 10 | 7 | 758 | 824 |
źródło: NIK za Policją
NIK twierdzi, że wniosek do Trybunału Konstytucyjnego pozwoli doprecyzować przepisy. Lepszy rozwiązaniem mogłoby być sadzenie nowych drzew w innych lokalizacjach, bezpieczniejszych dla kierowców.
Policyjne statystyki wskazują, że w 2014 roku doszło do 1818 wypadków z najechaniem na drzewo. W ich konsekwencji zginęło 421 osób, a 2226 zostało rannych. W roku poprzednim ofiar było jeszcze więcej. Przydrożne drzewa mają pod tym względem gorsze statystyki niż wszystkie inne elementy infrastruktury drogowej razem wzięte.
Przeciwny obecności drzew przy drogach jest m.in. kierowca rajdowy - Krzysztof Hołowczyc. Właśnie mija rok odkąd na swoim profilu na Facebooku zainicjował dyskusję dotyczącą obecności drzew na poboczach.
Hołowczyc zabrał głos po tragicznym wypadku, do którego doszło w ubiegłym roku w Klamrach koło Chełmna. Zginęło tam siedmioro młodych ludzi, po tym, jak ich samochód uderzył w drzewo.