Pytanie red. tyg. Prawo Drogowe@News: Poprosiłam Panią o rozmowę wobec terminu 1 października 2018 r., którego to dnia zacznie obowiązywać przepis ustawy o kierujących pojazdami dopuszczający posiadanie przez osoby głuche lub niedosłyszące praw jazdy kat. C i wykonywanie pracy w tym zawodzie. Nas interesuje kwestia szkolenia tych osób. Kto będzie ich szkolił? Z naszej wiedzy nadal mamy tylko jeden ośrodek, w którym pracuje instruktor szkolący w tej kategorii i posiadający umiejętność migania? Oczywiście mówię o Piotrze Makioła.
Odpowiedź Moniki Folwarczny, insturktora i wykładowcy nauki jazdy, tłumacza języka migowego, prezesa Fundacji PL: Jak w większości przypadków dotyczących szkolenia kat. B, zapewne będzie się odbywało przy obecności tłumacza języka migowego lub bez, ponieważ nie jest to wymagane. Niestety osoby słyszące, w tym instruktorzy nauki jazdy i właściciele ośrodków szkolenia mają nikłą i błędną wiedzę na temat osób z wadą słuchu, w związku z czym bagatelizują problem, myśląc najczęściej że niesłyszący wszystko przeczytają i to wystarczy. Najczęściej nie wystarczy, gdyż osoby niesłyszące bardzo często nie rozumieją gramatyki języka polskiego, nie znają wszystkich słów i zwrotów, które dla nas wydają się jasne i oczywiste, a tu przecież mamy do czynienia ze słownictwem dotyczącym ruchu drogowego i pojazdów, z trudnymi definicjami i pojęciami. Wiele razy spotkałam się z opinią głuchych, że tłumacz na kursie prawa jazdy nie jest w stanie przekazać treści szkolenia w taki sposób jak robi to instruktor nauki jazdy znający język migowy – mówiły to osoby, które wcześniej były na kursach z udziałem tłumacza, a później trafiały na wykłady prowadzone przeze mnie, czyli instruktora i tłumacza biegłego w jednej osobie. To utwierdza mnie w tym do czego dążę, do stworzenia na terenie całej Polski sieci OSK, w których przynajmniej jeden instruktor będzie znał język migowy i specjalizował się w szkoleniu osób niesłyszących i słabosłyszących.
Na szczęście powstaje KOMON (Krajowy Ośrodek Mobilności Osób Niepełnosprawnych) mający na celu wspieranie niepełnosprawnych kandydatów na kierowców, w tym również niesłyszących.
Dodam jeszcze, że jak tylko znajdę czas sama poszerzę swoje uprawnienia instruktora nauki jazdy o kategorię C.
Pytanie: Czy rzeczywiście szkolenie z udziałem tłumacza podwaja koszt zajęć?
Odpowiedź: To zależy od tłumacza, ale niestety bywa i tak, że koszty tłumaczenia są zbliżone do ceny kursu prawa jazdy.
Pytanie: Co Pani radzi prowadzącym ośrodki szkolenia kierowców w sytuacji, gdy zgłasza się do nich głuchy lub niedosłyszący kandydat na kierowcę kat. C, posiadający odpowiedni staż jako kierowca, czyli spełniający warunki dodatkowe?
Odpowiedź: Zachęcam do kontaktu ze mną – od blisko dziesięciu lat na największą skalę w Polsce zajmuję się szkoleniem niesłyszących kandydatów na kierowców kat. B, tłumaczę kursy na wózki widłowe dla niesłyszących oraz sama posiadam kat. C prawa jazdy i jak już wspomniałam przygotowuję się do zdobycia uprawnień instruktora tej kategorii, przygotowuję się również do działań na rzecz niesłyszących z ramienia KOMON. Chętnie udzielę wszelkich rad i wskazówek w tym temacie, jestem otwarta na współpracę z OSK, które takich szkoleń się podejmą.
Pytanie: Współpracuje Pani z PIMOT czy chętni instruktorzy mogą tam nauczyć się języka migowego?
Odpowiedź: Oprócz tego, że jestem instruktorem nauki jazdy i tłumaczem biegłym języka migowego, jestem również wykładowcą i prowadzę kursy PJM (Polski Język Migowy), to wszystko mieści się w działalności mojej firmy: Ośrodek Szkolenia JASTRZĄB oraz Fundacji PL. Prowadzę kursy języka migowego dla instruktorów nauki jazdy, egzaminatorów i biura obsługi klienta ośrodków egzaminacyjnych. Pierwszy taki kurs odbył się w Małopolskim Ośrodku Ruchu Drogowego w Krakowie, kolejny w Warszawie właśnie w siedzibie PIMOT, w którym Ośrodek Szkolenia Kierowców zajmuje się szkoleniem niepełnosprawnych ruchowo kandydatów na kierowców, a od pewnego czasu również niesłyszących, dla których prowadzę wykłady w Polskim Języku Migowym. Właśnie w tym ośrodku jeden z instruktorów w pełni zaangażował się w szkolenie praktyczne osób głuchych, a w SPiNKa (Stowarzyszenie Pomocy Niepełnosprawnym Kierowcom) i PIMOT (Przemysłowy Instytut Motoryzacji) stworzony został GRASER – urządzenie zamieniające głosowo wydawane polecenia przez instruktora bądź egzaminatora na piktogramy emitowane na ekranie. To daje nam pełny pakiet do najlepszych działań na rzecz głuchych kandydatów na kierowców co przekłada się na bardzo dobre wyniki szkoleń.
Naukę Polskiego Języka Migowego i szkolenia z zakresu komunikacji z osobami niesłyszącymi prowadzę wszędzie tam gdzie zbierze się odpowiednia grupa chętnych osób.
Jeżeli chodzi o instruktorów i egzaminatorów zaczęliśmy w Małopolskim Ośrodku Ruchu Drogowego w Krakowie, gdzie zorganizowane zostało Ogólnopolskie Seminarium „Znosimy bariery! Niesłyszący kandydat na kierowcę kat. A i B”, po czym przeprowadziłam tam dwa stopnie kursu języka migowego (PJM), obecnie współpracuję i prowadzę takie szkolenia dla pracowników OSK i WORD w Warszawie, Lublinie i Wrocławiu.
Pytanie: W trakcie Kongresu Instruktorów i Wykładowców Nauki Jazdy 2018, który odbył się w pierwszych dniach czerwca w Warszawie została Pani odznaczona Odznaką Honorową „ZASŁUŻONY DLA TRANSPORTU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ” nadaną Pani przez ministra infrastruktury Andrzeja Adamczyka. Co się czuje, jak wieloletnie starania o umożliwienie osobom głuchym podejmowania pracy jako kierowcy zawodowego stają się aktem prawnym? I jak – właśnie tak – podkreślony zostaje Pani wkład w te działania?
Odpowiedź: Nie odważę się przyjąć na siebie starań i działań innych osób, ponieważ moje działania jak do tej pory skupiają się na kat. B, a od niedawna również kat. A. Dzięki mojej inicjatywie i działaniom zostały przetłumaczone pytania państwowego egzaminu teoretycznego prawa jazdy kat. B, obecnie staramy się o takie tłumaczenie również dla kat. C i A. Ja również zwracam uwagę osób działających w branży BRD (Bezpieczeństwo Ruchu Drogowego) na terenie całej Polski na problemy niesłyszących kandydatów na kierowców oraz mam najlepsze rezultaty szkoleń tych osób – egzaminy zakończone sukcesem najczęściej przy pierwszym podejściu, zarówno teoretyczne jak i praktyczne. I to za te działania zostałam odznaczona, z czego bardzo się cieszę, ponieważ oznacza to, że problemy niesłyszących kandydatów na kierowców stają się coraz bliższe odpowiednim instytucjom.
Natomiast w działania dot. kat. C, które oczywiście popieram w 100%, nie byłam bezpośrednio zaangażowana. W tej kwestii udzielałam opinii osobom starającym się o odpowiednią zmianę dotychczasowych przepisów.
Pytanie: A osoba głucha, czy może być np. kierowcą autobusu miejskiego? Oczywiście prawo nie dopuszcza takiej sytuacji, ale pytam o jej predyspozycje?
Odpowiedź: Jestem absolutnie przekonana, że niesłyszący świetnie sprawdziliby się w tym zawodzie, są naprawdę dobrymi kierowcami, i niewiele trzeba zmian by stało się to możliwe: biletomaty, już funkcjonujące w wielu miastach oraz informacja dla pasażerów, że kierowca jest osobą niesłyszącą.
Pytanie: Uczestników Kongresu pytam zawsze o wrażenia, ale też o to co chcieliby powiedzieć swoim kolegom, tak licznie, siedzącym na sali obrad?
Odpowiedź: Chciałabym przekazać dwie sprawy instruktorom nauki jazdy, po pierwsze – uczmy samodzielności i odpowiedzialności za kierownicą, a nie tras egzaminacyjnych i „trików” przy wykonywaniu manewrów, a po drugie – szanujmy siebie i nasz niesamowicie odpowiedzialny zawód.
Dziękuję za rozmowę.
Pytania zadała Jolanta Michasiewicz, red. nacz. tyg. Prawo Drogowe@News (www.prawodrogowe.pl)