Jest odpowiedź na interpelację posła Jerzego Polaczka w sprawie egzaminów. Poseł zadał 10 pytań, ale - jak twierdzi - nie uzyskał praktycznie żadnej odpowiedzi. "To oburzające" - mówi Polaczek, spytany o komentarz do pisma wiceministra Jarmuziewicza.

O sprawie interpelacji posła Jerzego Polaczka (PiS) pisaliśmy chwilę po jej złożeniu (czytaj tutaj). Poseł zadał pytania, które między innymi dotyczyły nadzoru nad pytaniami zadawanymi podczas kandydatom na kierowców podczas egzaminu państwowego. Kto przygotował i zatwierdził pytania, kto jest w obecnym stanie prawnym do tego uprawniony i jakie posiada kompetencje, to tylko niektóre wątpliwości zawarte w interpelacji z lutego br.

Po prawie dwóch miesiącach (!) wiceminister Tadeusz Jarmuziewicz podpisał się pod pismem, które zdaniem posła Polaczka jest oburzające. "Nie otrzymałem odpowiedzi na praktycznie żadne pytanie, prosiłem o wskazanie konkretnych osób odpowiedzialnych za stan rzeczy, podstaw prawnych, a w odpowiedzi tego nie ma. Zamierzam wystąpić o ponowne udzielenie odpowiedzi" - powiedział poseł Jerzy Polaczek w rozmowie z L-instruktorem. Komentując wrażenie, jakie odniósł czytając odpowiedź na swoją interpelację poseł stwierdza, że "to obrazuje głęboką dezorganizację w tej istotnej dziedzinie życia społecznego, jakim są egzaminy na prawo jazdy".

Z treści odpowiedzi wynikają pewne ciekawe zagadnienia. Wśród nich stwierdzenie, jakoby WORD zamawiając system teleinformatyczny, zamówił jednocześnie pytania i sam odpowiadał za sprawdzenie ich prawidłowości. Czytamy też, że pytania w skali kraju są na jednakowym poziomie trudności, co mają potwierdzać wyniki zdawalności teorii po 18 stycznia. L-instruktor analizował dane z tego okresu, o wynikach można przeczytać między innymi tutaj.

Uwagę zwraca też poziom językowy pisma. Tekst wywołuje wrażenie pisanego "na kolanie". Publikujemy go poniżej, z zachowaniem oryginalnej pisowni oraz interpunkcji.

Warszawa, dnia 03.04.2013 r.

    Odpowiadając na pismo z dnia 19 lutego 2013 r. Nr SPS-023-14063/13, przy którym przekazano zapytanie interpelację posła Jerzego Polaczka w sprawie wyjaśnienia niektórych zagadnień związanych z państwowym egzaminem i uzyskiwaniem uprawnień przez kierujących pojazdami, w związku z wejściem w życie ustawy o kierujących pojazdami przedstawiam następujące wyjaśnienia.
    Zgodnie z art. 51 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. Nr 30, poz. 151, z późn. zm.), egzamin państwowy składa się z części teoretycznej przeprowadzanej w formie testów jednokrotnego wyboru z pytaniami generowanymi w czasie rzeczywistym za pomocą techniki informatycznej - dotyczy sprawdzenia wiedzy określonej przepisami ustawy, w zakresie uprawnień prawa jazdy kategorii AM, A1, A2, A, B1, B, C1, C, D1, D i T oraz uprawnienia do kierowania tramwajem.
    Zgodnie z art. 56 ww. ustawy wojewódzki ośrodek ruchu drogowego (WORD) jest odpowiedzialny za organizacje egzaminu na prawo jazdy w tym także za właściwe przygotowanie i przeprowadzenie części teoretycznej egzaminu państwowego. Dla właściwej realizacji tego zadania zgodnie z przepisem § 3 rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 13 lipca 2012 r. w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorów dokumentów stosowanych w tych sprawach (Dz. U. poz. 995) WORD musi być wyposażony w system teleinformatyczny ośrodka egzaminowania, który między innymi pozwala na przeprowadzenie egzaminu państwowego zgodnie z zasadami określonymi w art. 51 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy.
    Zgodnie z § 19 ust. 1 pkt 1 ww. rozporządzenia część teoretyczna egzaminu państwowego jest przeprowadzana w formie testów jednokrotnego wyboru z pytaniami generowanymi w czasie rzeczywistym z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ośrodka egzaminowania, przy użyciu pytań składających się ze scenariuszy, wizualizacji i opisów. Wykorzystywane pytania nie są ujęte w katalogu pytań, i nie są "utajnione" lecz są generowane jedynie w systemie teleinformatycznym wykorzystywanym przez wojewódzki ośrodek ruchu drogowego i wyłączenie na potrzeby egzaminu państwowego.
    WORD zamawiając system teleinformatyczny dokonał także zamówienia odpowiadających przepisom scenariuszy, opisów i wizualizacji stanowiących podstawę do generowania pytań egzaminacyjnych w tym systemie i odpowiada bezpośrednio za sprawdzenie, czy są one prawidłowe i mogą być zastosowane na egzaminie państwowym.
    Zgodnie z wiedzą posiadaną przez resort dla sprawdzenia poprawności przygotowanych i umieszczonych w systemach teleinformatycznych WORD, zestawów informacji służących do generowania pytań egzaminacyjnych powołane były zespoły eksperckie, które sprawdziły czy są one właściwie przygotowane.
    W przypadku pojawienia się skarg dotyczących pytań egzaminacyjnych resort transportu będzie przekazywał informacje w tym zakresie właściwym marszałkom województw. Zgodnie z przepisem art. 67 przedmiotowej ustawy nadzór nad przeprowadzeniem egzaminów na prawo jazdy sprawuje właściwy marszałek województwa. Zgodnie z art. 122 tej ustawy nad wykonywaniem przedmiotowego zadania przez Marszałka Województwa nadzór sprawuje właściwy Wojewoda.
    Należy wskazać, że rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 13 lipca 2013 r. w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorów dokumentów stosowanych w tych sprawach jednoznacznie określiło zakres merytoryczny pytań zadawanych podczas części teoretycznej egzaminu państwowego pytań oraz sposób ich tworzenia i oceny. Biorąc to pod uwagę w mojej ocenie przygotowane przez różne podmioty dane i informacje niezbędne do wygenerowania pytań, ze względu na właściwe zastosowanie przepisów przedmiotowego rozporządzenia są na jednakowym poziomie trudności. Tezę tą potwierdzają wyniki części teoretycznej egzaminów państwowych na prawo jazdy przeprowadzanych po 18 stycznia 2013 r.
    Jednocześnie pragnę wskazać, że Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej podjęło działania zmierzające do wypracowania mechanizmu formalnego lub prawnego nadzoru nad treściami wchodzącymi w skład pytań egzaminacyjnych stosowanych na egzaminie państwowym na prawo jazdy.
Odnośnie pytania dotyczącego praw majątkowych do pytań egzaminacyjnych uprzejmie informuję, że zgodnie z informacją uzyskaną od przedstawicieli WORD nie zawierały przeniesienia przedmiotowych praw majątkowych na WORD.
    Podsumowując pragnę wskazać, że w mojej ocenie nowy system przeprowadzania egzaminów na prawo jazdy, a w szczególności brak stałej "bazy" pytań egzaminacyjnych przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego ze względu na fakt, że kandydaci na kierowców nie będą uczyli się pytań egzaminacyjnych na pamięć. Dodatkowo wskazuję, że uchwalony przez sejm ostateczny tekst ustawy o kierujących pojazdami jest wynikiem szeroko pojętego kompromisu osiągniętego pomiędzy dyskutowanymi podczas prac propozycjami strony społecznej, strony rządowej oraz posłów i senatorów.

z poważaniem
Tadeusz Jarmuziewicz

Dla przypomnienia, publikujemy raz jeszcze tekst interpelacji posła Jerzego Polaczka, pozostawiamy Czytelnikom do indywidualnej oceny czy powyższa odpowiedź wyczerpuje zadane poniżej pytania.

Interpelacja w sprawie wyjaśnienia niektórych zagadnień związanych z państwowym egzaminem i uzyskiwaniem uprawnień przez kierujących pojazdami w związku z wejściem w życie ustawy o kierujących pojazdami.

Dlatego też uprzejmie proszę o wyjaśnienie następujących kwestii:

1. 1. Jakie przesłanki przemawiały za rezygnacją z wydawania przez Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej testów egzaminacyjnych?
   2. Czy zdaniem Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej rezygnacja z dotychczasowych uprawnień w zakresie wydawania, a w tym z zamawiania i zatwierdzania bazy pytań egzaminacyjnych przez Ministerstwo jest działaniem mającym pozytywny wpływ na poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce?
   3. Kto w obecnym stanie prawnym jest obowiązany do opracowania pytań testowych stosowanych podczas teoretycznej części egzaminu państwowego osób ubiegających się o uprawnienie do kierowania pojazdami? Proszę o wskazania konkretnej, a nie domniemanej podstawy prawnej.
   4. Kto jest w obecnym stanie prawnym powinien zweryfikować opracowane pytania i przyjąć je do stosowania? Proszę o wskazania konkretnej, a nie domniemanej podstawy prawnej.
   5. Kto faktycznie opracowywał pytania i je zatwierdzał? Proszę o wskazanie osób wraz ze wskazaniem ich kompetencji.
   6. Czy brak jednolitej w skali całego kraju bazy pytań egzaminacyjnych nie odbije się negatywnie na zróżnicowaniu kryteriów oceny osób ubiegających się o uprawnienia w różnych regionach Polski?
   7. Jakie są możliwości wpływu (kompetencje) Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej na korektę ewentualnych nieprawidłowości w zarówno w zakresie zgodności pytań testowych z warunkami określonymi w ustawy o kierujących pojazdami, jak i w zakresie poprawności merytorycznej? Kto sprawuje nadzór w tym zakresie i jakimi dysponuje środkami władczymi?
   8. Kto podjął decyzję o utajnieniu istniejących baz pytań egzaminacyjnych, skoro propozycja ustawowego zapisu o braku jawności pytań egzaminacyjnych została odrzucona podczas prac sejmowych nad rządowym projektem ustawy o kierujących pojazdami?
   9. Kto posiada majątkowe prawa wydawnicze do stosowanych obecnie pytań egzaminacyjnych i czy komercjalizacja tych pytań nie wpłynie negatywnie na wysokość kosztów ponoszonych przez społeczeństwo, a w szczególności przez wojewódzkie ośrodki ruchu drogowego?
   10. Jeżeli Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej widział problemy związane z ewentualnymi niewłaściwymi rozwiązaniami ustawowymi, to dlaczego w ramach tzw. ewaluacji nie zaproponował jakichkolwiek zmian merytorycznych w ustawie o kierujących ograniczając się wyłącznie do inicjowania dwukrotnego przedłużenia vacatio legis dla tego aktu prawnego?

Jerzy Polaczek