Wielu instruktorów jazdy niejednokrotnie miało do czynienia z kursantami, dla których obserwacja otoczenia, kręcenie kołem kierownicy, zmiana biegów i wciskanie pedałów to czynności, z których każda zdaje się zabierać całe zasoby uwagi. W efekcie taki kursant niezamierzenie skręca w prawo podczas zerkania w prawe lusterko lub niepoprawnie wciska pedał sprzęgła, zmieniając bieg. Zachowania te mogą, po pierwsze, prowadzić do niebezpiecznych sytuacji na drodze i wymagać od instruktora zwiększonej czujności. Po drugie, często wiążą się z kosztownymi naprawami samochodów szkoleniowych.

Opisane zachowania wynikają z niedostatecznie rozwiniętych umiejętności: podzielności uwagi, czyli zdolności do dostrzegania kilku rzeczy jednocześnie oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej, czyli umiejętności łączenia ruchów oczu (czy głowy) z ruchami ciała. Zdolności te kształtują się w pierwszych latach życia człowieka, lecz jako dorośli różnimy się między sobą stopniem ich opanowania.

Choć specjalistyczne nazewnictwo różnych funkcji czy możliwości mózgu, zwanych przez psychologów „procesami poznawczymi”, może odstraszyć niejednego kursanta czy instruktora, istnieje wiele gotowych opracowań i schematów ćwiczeń, które nie tylko pomagają zrozumieć działanie własnego mózgu, ale także mogą być wesołym urozmaiceniem kursów nauki jazdy. Znudzenie kursantów, tak samo jak ich niedostatki w pewnych sferach funkcjonowania mózgu, nie ułatwiają życia ani kursantom, ani ich instruktorom.

Już krótkie  „ćwiczenie z 6tką” może stanowić szybki i ciekawy sposób na wzbudzenie u kursantów ciekawości na temat specyfiki działania ich mózgu, a także wspaniałą okazję na odświeżenie głowy podczas monotonnego wykładu. Może być też ciekawym wstępem do krótkiej dyskusji na temat podzielności uwagi i jej wpływu na kierowanie samochodem.

Test inteligencji prawej stopy

1. Siedzicie przy biurku, unieście prawą stopę z podłogi róbcie nią kółka zgodnie z ruchem wskazówek zegara
2. W trakcie robienia prawą stopą kółek, narysujcie w powietrzu prawą ręką cyfrę 6
3. Wasza stopa sama zmieni kierunek!

Przedstawiamy kilka interesujących faktów na temat wybranych funkcji poznawczych. Niedostatecznie rozwinięte u kursanta, mogą pociągać za sobą spowolnienie postępów w nauce, zagrożenie dla bezpieczeństwa innych użytkowników drogi, sprawności pojazdu szkoleniowego i zdrowia psychicznego instruktora!

Podzielność uwagi

Brak podzielności uwagi u kierującego pojazdem przejawia się np. trudnościami z wykonywa­niem kilku czynności jednocześnie, na przykład z rozpoznaniem zmieniającego się koloru sygnali­zacji świetlnej i patrzeniem w lusterko wsteczne, zmniejszaniem prędkości i zmianą biegów itp.

Przykładowe ćwiczenia na drodze:

• Kursant rusza na pochyłości i jednocześnie otwiera okno
• Poproś kursanta, by szukał określonego znaku, prosząc go jednocześnie o częstą zmianę pasa ruchu.
• Poproś kursanta, by w trakcie wyprzedzania odczytywał numery rejestracyjne jadących za nim pojazdów.

Zachęcaj kursanta do wykonywania poszczególnych zadań oddzielnie, jednego po drugim. Stopniowo zwiększaj liczbę czynności do wykonania w coraz krótszym czasie. Dodawaj zadania bardziej złożone.

Koncentracja

Kierujący pojazdem ma trudności z przestrzeganiem przepisów ruchu drogowego, jeśli podczas jazdy w samochodzie odbywa się rozmowa, gra radio lub instruktor wydaje polecenia.

Przykładowe ćwiczenia na drodze:

• Podczas jazdy na drodze wewnętrznej lub podczas postoju na parkingu poleć kursantowi

zmienianie biegów przy włączonym radiu.

• Poleć kursantowi ćwiczenie jazdy w ruchu okrężnym przy głośno nastawionym radiu.
• Skieruj kursanta na skrzyżowanie o dużym nasileniu ruchu, cały czas rozmawiając z nim.

Stopniowo, ale z rosnącą częstotliwością, odwracaj uwagę ucznia od czynności związanych

z prowadzeniem samochodu. Przedstaw mu listę zadań z prośbą, by dokonał oceny ich ważności i skupił się na wykonaniu najważniejszych z nich, a pominął mniej ważne.

Szybkość decyzji

Instruktorzy często skarżą się na brak „elastyczności” niektórych kursantów. Chodzi o trudności, jakie pojawiają się u kursantów w momencie konieczności szybkiej zmiany decyzji i szybkiej reakcji. W takich sytuacjach kursanci „dębieją”, nie wiedzą co zrobić, kiedy wykonywanie zadania zostanie zakłócone przez nieoczekiwane wydarzenie. Przykłady:

• Kursant ma trudności ze zmianą pasa ruchu, gdy na pasie docelowym pojawił się inny pojazd.
• Na skutek zmiany warunków zwalnia lub rezygnuje z próby zmiany pasa.
• Kursant zwalnia w trakcie wyprzedzania, ponieważ nagle spostrzegł nadjeżdżający

z przeciwka samochód.

• Kursant zatrzymuje się na widok pojazdu włączającego się do ruchu.

Przykładowe ćwiczenia na drodze:

• Poleć kursantowi, by zatrzymał samochód w konkretnym miejscu, a następnie zmień miejsce postoju.
• Poleć kursantowi, by przygotował się do zmiany pasa ruchu, po czym, w chwili rozpoczęcia przez niego manewru, zmień zadanie.
• Poproś kursanta, by do umówionego miejsca dojechał określoną drogą. Chwilę po rozpoczęciu jazdy, poinformuj go o zmianie trasy przejazdu.

Poproś kursanta, by omówił manewr, który ma wykonać. Spytaj, czy jest pewny, że będzie mógł zgodnie z planem doprowadzić go do końca. Poinformuj go, że sytuacja na drodze wciąż się zmienia. Uprzedź o konieczności przystosowywania się do zmiennych warunków.

Pamiętaj, że jeśli zmieniasz wydane wcześniej i właśnie realizowane polecenie, uczeń może to potraktować jako wywieranie presji lub przejaw braku zaufania do jego umiejętności.

Pamięć

Ogólnie rzecz ujmując, pamięć to zdolność do zbierania i odtwarzania ważnych informacji. Praktyczne lekcje jazdy z kursantami, którzy notorycznie mają problemy ze wskazaniem zasad ruchu drogowego wiążących się z określonym znakiem drogowym lub którzy nie są w stanie zapamiętać czynności niezbędnych do wykonania danego manewru, są frustrujące nie tylko dla nich samych, ale także dla instruktorów. Jeśli Twój kursant, po zamknięciu oczu, nie potrafi opisać miejsca, w którym się znajduje lub nie jest w stanie wyobrazić sobie, jak wygląda wasz samochód z góry, lekcje z nim będą wymagać od Ciebie większej dawki cierpliwości. Twój samochód również musi nastawić się na niekoniecznie dobre traktowanie. Spróbuj ułatwić całej waszej trójce te chwile. Zaproponuj kursantowi precyzyjne powtarzanie coraz bardziej złożonych czynności. Stymuluj jego pamięć, pytając o zdarzenia sprzed kilku chwil lub o obiekty, które właśnie widział. Możecie wykonywać krótkie ćwiczenia na drodze:

• Poproś o wykonanie po kolei czynności związanych z zajmowaniem miejsca za kierownicą.
• Poproś kursanta by powtórzył operacje, które wykonał prowadząc samochód na odcinku ostatniego kilometra.
• Poproś, aby na odcinku 1 kilometra policzył znaki „STOP” oraz o opisanie, gdzie są umieszczone.
• Poproś o powtórne przejechanie ostatniego fragmentu przemierzanej przez niego trasy.

Gry komputerowe oraz portale internetowe

W krajach o wysokim postępie cywilizacyjnym, psychologowie, we współpracy z instruktorami jazdy, od lat szukają rozwiązań, dzięki którym można by zapobiegać trudnym i niebezpiecznym sytuacjom opisanym wyżej, poprzez odpowiednie ćwiczenia i programy edukacyjne mające na celu ćwiczenie odpowiednich funkcji mózgu.

Kilka lat temu rynek amerykański opanowała moda na trenowanie umysłu, tzw. brain fitness. Ludzie zrozumieli, że nie tylko ciało wymaga regularnych ćwiczeń, żeby jak najdłużej cieszyć się sprawnością i zdrowiem. Mózg także zachowuje się zgodnie z zasadą: „nieużywany organ zanika”.

Hitem ostatnich lat są gry komputerowe do ćwiczenia pamięci, spostrzegawczości, czasu reakcji i innych ważnych procesów poznawczych. Jak to zwykle bywa z nowoczesnymi technologiami, prymat w tym zakresie wiedzie USA, jednak powoli państwa europejskie zaczynają także zauważać korzyści płynące z tego typu aktywności. Na portalach oferujących tego typu treningi można znaleźć programy dedykowane kierowcom – początkującym lub w starszym wieku. W Polsce jedynym portalem oferującym takie treningi jest www.szarakomorka.pl, którego użyteczność już została doceniona i dofinansowana w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.

W dzisiejszych czasach potrzebujemy metod szybkich, atrakcyjnych i niewymagających wysiłku. Trudno zmusić kogokolwiek do żmudnych i nudnych ćwiczeń. To właśnie dlatego gry opracowane przez specjalistów wydają się być świetnym remedium na opisane bolączki.

źródło: szarakomorka.pl