Jaki jest cel tego zadania egzaminacyjnego? Jak należy je poprawnie wykonać? Na co instruktor powinien uwrażliwić kursanta? Na te i wiele innych pytań odpowiada na przykładzie kategorii "A" prawa jazdy egzaminator WORD Warszawa

W dzisiejszym artykule chciałbym przypomnieć o wciąż po macoszemu traktowanym zadaniu egzaminacyjnym “Hamowanie do zatrzymania we wskazanym miejscu”. Coraz więcej zdających wykazuje zrozumienie istoty tego zadania jednak na egzaminie jeszcze wiele osób ma z nim problemy. Jakkolwiek zadanie to dotyczy wszystkich kategorii prawa jazdy to chciałbym opisać je na przykładzie kat. A. Zadanie to ma na celu sprawdzenie umiejętności zatrzymania pojazdu niewynikającego z warunków lub przepisów ruchu drogowego, jakim jest np. zatrzymanie w celu wysadzenia pasażera lub jego zabrania. Musi ono być wykonane zgodnie z techniką kierowania pojazdem, czyli zdający powinien hamować w sposób łagodny i przewidywalny dla innych kierujących. Instruktorzy powinni uwrażliwić kursantów na to, by nie mylili tego zadania z hamowaniem wykonywanym w sytuacjach awaryjnych, co nierzadko ma miejsce na egzaminie państwowym. Oczywiście egzaminator starannie dobiera miejsce do wykonania tego zadania, lecz zaskakujące hamowanie awaryjne w momencie, gdy egzaminator spodziewa się spokojnego i płynnego hamowania może spowodować zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego. Należy również pamiętać, aby nie doprowadzić do unieruchomienia silnika podczas zatrzymania. Jak wspomniałem wcześniej zadanie to musi być wykonane zgodnie z techniką kierowania więc wszystkie zachowania i czynności prezentowane przez osobę zdającą powinny być zgodne z zasadami szeroko pojętej techniki jazdy. Pomimo tego, że egzaminator wskazuje miejsce zatrzymania pojazdu np. na wysokości (obok) elementu infrastruktury lub obiektu przydrożnego to osoba egzaminowana musi pamiętać, aby zatrzymać pojazd zgodnie z przepisami ruchu drogowego. A więc zatrzymanie to będzie się wiązało z koniecznością spokojnego zatrzymania pojazdu jak najbliżej krawędzi jezdni i równolegle do niej. Należy w tym miejscu zwrócić uwagę na sformułowanie “jak najbliżej”, które jednoznacznie określa miejsce zatrzymania motocykla i nie pozwalają na szeroką tolerancję w zakresie odstępu od krawędzi jezdni. W przepisie ustawy Prawo o ruchu drogowym dotyczącym zatrzymania pojazdu na jezdni celowo nie zostało użyte słowo “możliwie” blisko lub “przy” krawędzi jezdni, aby nie ulegał wątpliwości fakt, iż każde zatrzymanie pojazdu na jezdni w niewielkim nawet odstępie od jej krawędzi może utrudnić ruch pojazdom lub innym uczestnikom ruchu. Konieczność sprawdzenia powyższych umiejętności skłania do zastanowienia się nad sensem wykonywaniem tego zadania na placu manewrowym ośrodka egzaminowania (ciągle jeszcze metoda ta jest dopuszczona przepisami prawnymi), gdzie poza zatrzymaniem pojazdu w określonym miejscu wskazanym przez egzaminatora żadne inne umiejętności nie zostaną sprawdzone. Zasadnym z punktu widzenia oceny kwalifikacji osoby zdającej wydaje się być wykonanie tego zadania w ruchu drogowym. Przecież egzamin powinien być odzwierciedleniem realnej jazdy w ruchu drogowym a nie sztucznym i czysto formalnym wypełnieniem obowiązku wynikającego z przepisu prawnego. Skoncentrujmy się więc na opisie tego zadania wykonywanego w ruchu miejskim.

Egzaminator wydaje osobie zdającej polecenie wykonania tego zadania odpowiednio wcześniej tak, aby mogła rozpędzić pojazd. Pamiętajmy, że zadanie to musi być wykonane od prędkości co najmniej 50 km/h. Powinien, jeśli oczywiście z jego punktu widzenia jest to istotne, określić stronę jezdni, po której zatrzymanie ma nastąpić. Jeśli tego nie zrobi musi się liczyć z tym, że osoba egzaminowana może wykonać zatrzymanie po lewej stronie jezdni, oczywiście przy zachowaniu warunków, w których takie zatrzymanie może nastąpić, czyli na obszarze zabudowanym na drodze jednokierunkowej lub na dwukierunkowej o małym natężeniu ruchu. Osobiście uważam, że zadnie to powinno być tak sformułowane, by zdający mógł samodzielnie podjąć decyzję, w którym miejscu zatrzymać pojazd przy uprzednim określeniu przez egzaminatora, że zatrzymanie ma nastąpić, na przykład na określonej drodze lub jej odcinku. Pozwoliłoby to na sprawdzenie dodatkowych umiejętności związanych ze świadomym wyborem bezpiecznego i zgodnego z przepisami miejsca do zatrzymania pojazdu. Wracając do tematu, nasuwa się pytanie czy pomimo zjechania do prawej lub lewej krawędzi i zatrzymania pojazdu równolegle do niej powinniśmy użyć kierunkowskazu. Przepisy szczegółowe nie nakładają obowiązku użycia kierunkowskazu zarówno podczas zjeżdżania do prawej strony podczas zatrzymania jak i podczas ruszania, gdy motocykl zbliża się do środka pasa ruchu. Jednak zgodnie z art. 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym uczestnik ruchu musi unikać wszelkiego działania, które mogłoby spowodować zagrożenie lub utrudnienie ruchu, a jak wiemy, przez działanie należy rozumieć również zaniechanie. Tak więc, użycie kierunkowskazu przez osobę zdającą będzie z pewnością działaniem na rzecz bezpieczeństwa i dodatkowym plusem w ocenie egzaminatora.

Jak już wiadomo takie zatrzymanie nie wynika z przepisów lub warunków ruchu drogowego więc rozpoczynając jazdę jesteśmy włączającymi się do ruchu. Musimy pamiętać, że skoro włączamy się do ruchu to ciąży na nas obowiązek ustąpienia pierwszeństwa wszystkim innym jego uczestnikom. Egzaminator przywiązuje dużą wagę do prawidłowości włączenia się do ruchu przez osobę zdającą po uprzednim zatrzymaniu. Osoba zdająca powinna bacznie obserwować otoczenie pojazdu przed ruszeniem z miejsca. Mając na uwadze małe lusterka motocykla i ogromne martwe pole jakie towarzyszy tego rodzaju pojazdowi osoba zdająca powinna obrócić głowę w stronę jezdni i upewnić się, że będzie mogła spokojnie włączyć się do ruchu. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że jeśli zdający nie wykona wcześniej pewnych czynności to owe ruszenie będzie bardzo utrudnione. Bardzo ważną rzeczą podczas hamowania motocyklem jest redukcja biegów. Jeśli zatrzymamy motocykl np. na 4 biegu to zredukowanie przełożeń do jedynki będzie bardzo trudne a niekiedy wręcz niemożliwe bez przepchnięcia motocykla z jednoczesnym manipulowaniem dźwignią zmiany biegów i sprzęgłem. Takie zachowanie na drodze może utrudnić ruch innym uczestnikom, a sam zdający narazi się na krytyczną ocenę egzaminatora. Nieprawidłowo wykonane hamowanie do zatrzymania we wskazanym miejscu potraktowane zostanie jako błąd (np. zatrzymanie nastąpiło na środku jezdni lub pasa ruchu, było to hamowanie zbyt gwałtowne lub nie nastąpiło we wskazanym miejscu). Nieprawidłowe włączenie się do ruchu osoby zdającej bez następstwa, jakim jest nieustąpienie pierwszeństwa, potraktowane będzie jako błąd odznaczony w arkuszu przebiegu egzaminu jako nieprawidłowo wykonane zadanie “włączanie się do ruchu”. Jeżeli osoba nie ustąpi pierwszeństwa przejazdu podczas włączania się do ruchu, narażając na niebezpieczeństwo siebie i innych, egzamin zostanie przerwany z wynikiem negatywnym. Mam nadzieję, że powyższy opis pomoże osobom zdającym poprawnie wykonać to hamowanie na egzaminie państwowym, instruktorów uwrażliwi na zagrożenia związane z niewłaściwym wykonaniem zadania, a egzaminatorów przekona do wyboru odpowiedniego miejsca do realizacji tego elementu programu egzaminacyjnego, by sprawdzone zostały wszystkie umiejętności, które będą potrzebne zdającym w późniejszej samodzielnej jeździe.

Robert Tomaszewski
ukończył studia wyższe na Wydziale Ekonomicznym uzyskując dyplom w zakresie Likwidacji Szkód i Oceny Ryzyka Ubezpieczeniowego w Transporcie oraz studia podyplomowe w zakresie Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. W latach 2001-2007 pracował jako instruktor nauki jazdy. W 2007 roku objął stanowisko Podinspektora w Biurze Nadzoru nad Egzaminami dla Kierujących Pojazdami w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego. Obecnie Egzaminator Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego w Warszawie.

(fot.: PD@N 468-72rt, 468-2)