Odpowiadając na pytanie redakcji tygodnika Prawo Drogowe@News, dotyczące możliwości wpisu czterokołowców lekkich do internetowej bazy pojazdów dostępnych dla osób niepełnosprawnych na egzaminy państwowe do prawa jazdy, zwracam uwagę na obowiązujące przepisy, które dopuszczają do egzaminu państwowego na kategorie AM prawa jazdy wyłącznie pojazdy dwukołowe. Powyższe wyklucza możliwość zdawania egzaminu przez osoby, które mają znaczne dysfunkcje nóg, chyba że pojazd jest wyposażony w dodatkowe koła boczne wysuwane dla potrzeb zachowania równowagi lub w inne podobnie działające systemy. Żaden OSK nie zgłosił dotychczas do wymienionej internetowej bazy skuterów wyposażonych w taki system. Do czasu zmiany wymienionego rozporządzenia w zakresie dopuszczenia do egzaminu czterokołowców lekkich, nie mogą być one wpisane do bazy.
Pomysł nowelizacji rozporządzenia w kwestii dopuszczenia czterokołowców lekkich do egzaminów państwowych na kategorię AM prawa jazdy jest racjonalny z punktu widzenia młodych kierowców. Nie rozwiązuje natomiast problemu osób niepełnosprawnych, dla których występujące na rynku czterokołowce lekkie (tzw. mikrocary) są po prostu za małe, chociaż możliwe do adaptacji i oczywiście za drogie. Występują też bardzo poważne problemy z wsiadaniem i opuszczaniem takiego pojazdu przez osoby niepełnosprawne. Ewakuacja w wypadku kolizji jest wręcz niemożliwa. Decyzji o dopuszczeniu czterokołowców lekkich do egzaminu na prawo jazdy kategorii AM nie można uzasadniać potrzebą poprawy sytuacji osób niepełnosprawnych, gdyż byłoby to działanie pozorne, zakrojone na niewielką skalę. Trudna sytuacja osób niepełnosprawnych zostałaby cynicznie wykorzystana do zniesienia kuriozalnego obowiązku zdawania egzaminu na prawo jazdy kategorii AM jednośladem przez osoby, które na podstawie tego uprawnienia będą de facto jeździć samochodem osobowym. Ten sposób załatwiania sprawy przypomina niedawną regulację w zakresie rozszerzenia uprawnień kategorii B prawa jazdy na ciężkie trójkołowce, gdy podpierano się uzasadnieniem, że jest to rozwiązanie dla osób niepełnosprawnych. Wszyscy jednak doskonale wiedzieli, że realnie oni z tego korzystać nie będą, bo mając prawo jazdy kategorii B, wybiorą jazdę samochodem. Natomiast osoby niepełnosprawne, które nie posiadają tego uprawnienia, wciąż nie mają możliwości zdawania egzaminu na trójkołowcu w zakresie wszystkich kategorii z grupy A. Regulacja posłużyła więc tym, którzy dla potrzeb zabawy ciężkim trójkołowcem chcieli uniknąć trudów szkolenia i egzaminowania na kategorię A i nie ma to wiele wspólnego z problemami motoryzacyjnymi osób niepełnosprawnych. Ich prawdziwym problemem jest bowiem bariera mobilności przy przeciwwskazaniach zdrowotnych do kategorii B prawa jazdy z dopuszczeniu do kategorii AM.
Obecnie coraz bardziej popularne stają się dostępne na rynku chińskie skutery trójkołowe, wyposażone często w fotele (nie kanapy), które są stosunkowo niedrogie i są łatwe do adaptacji dla osób niepełnosprawnych. Wystarczy pojazd wyposażyć w rewers i ewentualnie obrotnicę fotela. Taki pojazd jest idealnym rozwiązaniem dla osób niepełnosprawnych, które mogą korzystać z kategorii AM prawa jazdy. Tego typu pojazd, skonstruowany w Przemysłowym Instytucie Motoryzacji (na zdjęciu) jest w zaawansowanej fazie przygotowywania do wdrożenia i posiada dużo więcej udogodnień dla użytkowników z niepełnosprawnością.
Niestety obowiązujące przepisy narzucają warunek stosowania do nauki jazdy i egzaminu państwowego w zakresie kategorii AM, A1, A2, A pojazdu dwukołowego.
W celu rozwiązania problemu osób z niepełnosprawnością wystarczy drobna korekta przepisów mówiąca, że warunku pojazdu dwukołowego nie stosuje się do pojazdu osoby niepełnosprawnej posiadającej orzeczenie lekarskie z adnotacją, że może prowadzić pojazd silnikowy po przystosowaniu go do określonego rodzaju schorzenia. Oczywiście wymusi to pewne zmiany w zadaniach egzaminacyjnych lub zmianę filozofii samego egzaminu, który na kategorię AM mógłby zamknąć się w zadaniach realizowanych wyłącznie w ruchu drogowym. Osobny problem stanowi właściwa metodyka szkolenia kandydatów z niepełnosprawnością.
Artur Paczkowski (PIMOT)